Wat is gravelbiken en hoe begin ik hiermee?

Nog niet heel lang geleden zeiden mensen dat "de hype" wel over zal waaien. Inmiddels weten we: dit waait niet meer over én dat is maar goed ook, want gravelbiken is fantastisch!

Wat is gravelbiken?

Gravelbiken, ook wel gravellen, is een discipline in de wielersport die een mix heeft van wielrennen, veldrijden (cross) en mountainbiken. Je rijdt met het type frame wat meer op een wielrenfiets en crossfiets lijkt dan op een mountainbike, maar je kunt er ook mountainbike paden mee rijden. Er zit geen vering in, iets wat een mountainbike wel heeft. De banden zijn breder dan bij een wielrenfiets en je hebt banden met profiel. Je rijdt zowel op grind, asfalt, zand, bospaadjes, het strand of een mountainbike trail. Het is daarmee een hele veelzijdige discipline en het brengt je enorm dichtbij de natuur. Verder van de gebaande paden af, in de rust. In Nederland heb je diverse soorten gravel, bijvoorbeeld "Gooisch Gravel" wat, zoals de naam al doet vermoeden, in het Gooi is. Dat is mooi, makkelijk gravel. In andere delen van Nederland heb je ook gravel met wat meer stenen en boomwortels waardoor het een stuk technischer kan worden. Ook in het buitenland kun je veel technische stukken tegenkomen.

Welke fiets is geschikt voor gravelbiken?

Het meest geschikt voor het gravellen, is de gravelbike zelf. Dit is een speciaal ontworpen frame die het frame van een wielrenfiets, mountainbike en crossfiets combineert. Met de gravelbike kun je ook gemakkelijk wielrennen, met een wielrenfiets kun je minder fijn gravellen. Hoe dit komt leggen we je later uit.

Een gravelbike heeft voor ieder ander weer andere eisen, dit maakt ook dat er niet per definitie één type gravelbike is die geschikt voor jou is. Wil je beginnen met gravellen en ben je op zoek naar een geschikte fiets? Zorg dan dat je naar een gespecialiseerde fietsenzaak gaat, zoals bijvoorbeeld Herman Beleef Fietsen. Vertel wat je wensen, behoeftes en vooral: budget is. Als je nog niet direct weet wat je wensen en behoeftes zijn, spreek dat dan ook uit, zodat ze je kunnen adviseren en uit kunnen leggen (in Jip en Janneke taal) wat voor jou geschikt zou zijn.

Gravelbikes zijn er in diverse budgetten, zo als je dat ook bij een wielrenfiets en mountainbike ziet. Dit is afhankelijk van het materiaal, bijvoorbeeld een aluminium of carbon frame, de type groepset en of je wel/geen elektronisch schakelen hebt.

Welke keuzes kun je maken bij de aanschaf van een gravelbike?

• Materiaalkeuze: ga je voor carbon, staal, aluminium?
• Framemaat: de maat van je frame is erg belangrijk. Je kunt het beste eerst een bikefititng doen en met die gegevens het juiste framemaat uitzoeken. Doe je dit andersom? Dan loop je soms het risico dat de fiets niet goed afgesteld kan worden op jou.
• Groepset: Welke versnelling wil je? En kies je voor elektronisch of mechanisch schakelen? Wil je een enkelblad voor of een dubbelblad?
• Type remmen: tegenwoordig hebben bijna alle nieuwe fietsen schijfremmen
• Stuur: in principe zit er altijd een stuur op wat vergelijkbaar is met de wielrenfiets, een krom stuur. Vaak is het stuur wat meer flared
• Type banden: Vraag altijd hoe breed de banden in het frame kunnen. Brede banden zijn erg fijn voor het gravellen.

Waar moet je op letten bij de aanschaf van een gravelbike?

Wat mij betreft is het altijd belangrijk om gewoon met een basic fiets te beginnen. Ga eerst maar eens kijken of je het echt leuk vind, dan kun je altijd je fiets nog inruilen of verkopen en een nieuwe fiets terug kopen. Zelf begon ik op de gravelbike die je op de eerste foto ziet. Dat is een Scott Speedster Contessa. Dit si een aluminium frame met een carbon voorvork. Na 1,5 jaar gravellen en heel veel lol hebben in deze discipline, ben ik overgestapt naar de paarse gravelbike die je hierboven ziet, de Scott Addict 10. Twee hele andere fietsen, qua budget, frame, schakelen, groepsset. Hiermee wil ik nogmaals benadrukken: begin met een basic gravelbike of een tweedehands fiets en ga ontdekken of je het wat vindt!

Er zijn heel veel verschillende soorten gravelbikes, van heel duur tot minder duur. Diverse kleuren en combinaties. Het aller belangrijkste is dat je helder hebt wat je budget is en welk framemaat je nodig hebt. Dat gaat verder dan je beenlengte opmeten. Wil je echt goed van start, ga dan voor een bikefiting. Dit zorgt er voor dat je weet welk type frame en welke framemaat bij jouw lichaam past. Zo kun je de fiets op jou aanpassen en hoef je niet te proberen de fiets aan jou aan te passen. Dat laatste is veel beperkter en kan er zo maar voor zorgen dat je spijt krijgt van je aankoop.

Een duurdere fiets is zeker niet altijd een betere optie. Dit is heel erg afhankelijk van jouw wensen en behoeftes. Soms is het ook fijner om een ouder model te kopen, maar te investeren in custom wielen, om maar een voorbeeld te noemen.

Heb je een bikefitting gedaan en weet je welke maat je nodig hebt en welk type frame bij jou past? Vraag dan of je een paar test ritten mag maken op diverse fietsen, zo leer je zelf voelen hoe het is. Een rondje op de parkeerplaats is hiervoor onvoldoende. Bij Herman Beleef Fietsen kun je een try-out doen om zo de fiets te ontdekken.

Welke spullen heb je nodig voor het gravellen?

• Een goed werkende fiets, die op jou is afgesteld, met werkende remmen en goede groepset
• Een helm die goed past
• Fietsbroek - ook wel een bibshort, hier zit een zeem in. Het is belangrijk dat je geen ondergoed onder je fietsbroek draagt om vervelende schuurplekken en infecties op te lopen
• Fietsbril om te voorkomen dat modder, zand, wind, vliegjes of takken in je ogen terecht komen
• Bidonhouders met bidons
• Eventueel een stuurhouder waar je fietscomputer op kan voor de route en verdere informatie over je rit
• Eventueel een stuurtasje of zadeltasje. Hier kun je een elektrische pomp in doen, je ID, snacks, multitool, je sleutels.

Hoe begin je met gravellen (ook wel gravelbiken)?

Heb je een racefiets en passen daar wat bredere banden in? Probeer dan eerst een paar keer een rondje "offroad" te fietsen met bredere banden op je racefiets. Dit geeft niet de volledige ervaring, maar is zeker een goede graadmeter om te kijken of je het leuk vindt.

Zeker als de paden niet super vies zijn kun je dat absoluut op die manier uitproberen. Heb je het een paar keer geprobeerd en wil je de echte gravel ervaring uitproberen? Huur dan een gravelbike of ga naar een winkel waar je een fiets kunt uitproberen, om direct wat meer gevoel erbij te krijgen.

Wanneer je dit hebt gedaan, dan is het tijd om naar een speciaalzaak te gaan en daar goed advies in te winnen. Bedenk van te voren wat je budget ongeveer is en wat je daarvoor wilt hebben.
Weet je dat nog niet, stel dan je vragen. Vraag aan de medewerker wat het verschil is tussen carbon en aluminium, vraag de verschillen in groepsets en mechanisch of elektronisch schakelen. Bij de juiste winkel zullen ze je dit soort vragen rustig beantwoorden.

Wist je dat er diverse winkels zijn aangesloten bij de FVC Membercard? Ben jij Peloton lid, dan krijg je de membercard waarbij je bij diverse winkels 10% korting krijgt op de aanschaf van een nieuwe fiets. Lees hier meer over de FVC - Fietsvrouwen Club. 

Wanneer je een gravelbike hebt gekocht, kan het feest gaan beginnen. Want dat is gravellen echt. Het is gezellig, in de natuur, het is veelzijdig en het kan altijd. Bij het gravellen komt wel weer een andere techniek kijken dan bij het wielrennen. Om echt (nog) meer plezier uit het gravellen te halen is het fijn om aan de slag te gaan met je techniek. Dat zal je vertrouwen en controle geven en dat is heel fijn.

Techniek oefenen, oefening baart kunst, echt waar

Wanneer je net lekker op de racefiets je rondes maakt en je wil beginnen met gravellen dan kun je nog wel eens denken, help, hoe ga ik hier lekker kunnen fietsen? Want onder gravellen valt niet alleen de "Gooische Gravel", het rustige, kleine steentjes gravel. Het kan ook los en mulzand zijn, boomwortels, blubber, gras, bospaden, schelpenpaden. Bij veel gravelritten kom je ook diverse ondergronden tegen. Het is fijn om dat te oefenen, gewoon door het te doen en dingen te proberen. Daarnaast is het ook fijn om een training te volgen, specifiek om aan de slag te gaan met je techniek op de gravelbike.

Zonder direct de diepte in te gaan, is het ook erg belangrijk om meer te leren over jouw bandenspanning. Wat vind je fijn en wat gebeurt er als je de banden wat harder of zachter hebt staan? Een elektrische pomp kan hier erg handig in zijn. Wil je meer over banden en bandenspanning lezen? Kijk dan eens hier.

Wat je kan doen om zelf aan de slag te gaan met je techniek, is om vooraf te bedenken wat je die rit wil oefenen. Waar leg je de focus? Soms kan dat zijn "goede bochten rijden" of "loszand goed doorrijden". Zoek dat ook op tijdens je rit en evalueer. Rij een paar keer heen en weer. Oefening baart kunst, echt!

Avontuur, gezelligheid, professioneel

De gravelsport is helemaal overgewaaid uit Amerika en is er voor iedereen. Je ziet in de gravelsport dat er een hele gezellige en meer ongedwongen sfeer hangt. Het gaat hier eigenlijk helemaal niet over de snelheid, gemiddeldes en persoonlijke records. Natuurlijk kan dat wel en is het ook niet perse zo dat het bij het wielrennen of mountainbiken wel zo is. Je merkt gewoon dat het hier vooral gaat over het genieten, relaxen, avontuur. in de natuur, alleen of met een groepje. De evenementen zijn ook altijd gezellig, vaak met een bbq en een biertje. Iets meer camping en vuurkorf sfeer.

De sport is - mede door Laurens ten Dam - ook snel professioneel geworden. Niet voor niks zijn er nu zelfs WK's te rijden, maar daarnaast vind ik het vooral echt enorm genieten. Niet alleen in het najaar, maar ook absoluut in de zomer.

Speciale gravelroutes

Een gravelroute, waar moet die eigenlijk aan voldoen? Voor iedereen is dit denk ik wel weer anders en het is ook maar net waar je woont en hoe je dit toe kunt passen. Wat je veelal hoort is: zoveel mogelijk offroad, een combinatie van grind/bospaden/schelpenpaden, zo min mogelijk asfalt, zo min mogelijk single tracks. Echt voor ieder wat wils. Zelf vind ik het fijn als er zo min mogelijk mountainbike paden in een gravelrit zitten, maar soms vind ik dat juist weer heel leuk! Dat is ook maar net waar ik zin in heb.

In Komoot kun je op een hele fijne manier je gravelroutes maken. Je kunt als eerst verschillende disciplines aanzetten, waarbij je bij het maken van een gravelroute natuurlijk kiest voor gravelbiken. De rode balletjes en de groene balletjes geven je veel informatie over de paden waar je overheen kan gaan. De rode balletjes zijn highlights van gebruikers. Hoe verder je inzoomed op de route, hoe meer balletjes je ziet en vanuit daar ook op een fijne manier je route kan bouwen.

Wist je dat we in het FVC Peloton membership ook diverse trainingen hebben gemaakt over routes bouwen in Komoot? Stap voor stap leggen we je uit hoe het werkt.

Waar mag je wel/niet gravellen? (regels)

Het allerbelangrijkste in mijn ogen is altijd van te voren checken waar je wel/niet mag fietsen, dit kan namelijk per jaargetijde en per omgeving verschillend zijn. Tijdens het bouwen van je route kan het wel eens voorkomen dat je route ergens over gaat waar je toch niet mag fietsen, of je hebt het toch niet goed gezien. Dat kan. Komoot maakt namelijk gebruik van Open Street Map, maar die is niet altijd volledig geüpdate. Daarbij blijft het altijd belangrijk om zelf goed te blijven kijken en vooral niet boos te worden als je ergens op wordt aangesproken.

Daarbij: veel gravel evenement organisatoren hebben voor het evenement afspraken met landeigenaren over waar ze tijdens dat evenement wel/niet mogen fietsen. Dat wijkt vaak af van waar je normaal mag fietsen. Het is daarom ook belangrijk dat je dit soort routes niet overneemt, want de vergunning of afspraak is er vaak voor enkel die dag.

Het gravellen ligt in sommige gebieden enorm onder een vergrootglas, omdat er helaas ook mensen zijn die zich niet aan de regels houden. Om te zorgen dat we met z'n allen kunnen blijven genieten van het gravellen, is het belangrijk om op deze regels te letten.

Ga je voor het eerst gravellen? Of ga je naar een nieuw gebied? Controleer even de regels en borden.

Ben jij het hier ook mee eens? Teken dan de Gravel Code. Fietsvrouwen en vele andere bedrijven, maar ook gravelaars gingen je al voor.

Gravellen in het buitenland

Ja, dat is waar het voor mij allemaal samenkomt. Gravellen in het buitenland vind ik met elke vezel in mijn lijf fantastisch. Nu moet ik zeggen dat ik fietsen in het buitenland altijd fantastisch vind, maar ook enorm kan genieten van het fietsen in Nederland - zeker sinds ik op de Sallandse Heuvelrug woon.

In het buitenland kan het gravellen wel anders zijn dan in Nederland. In de Eiffel heb ik eerder gegravelled en dat leek op de routes die wij toen reden, meer op mountainbiken, maar zo staat Zweden weer bekend als een prachtig gravelland. Moraal van het verhaal: in elk gebied en elk land heb je verschillende soorten gravel. Het een is veel technischer dan het andere en daarmee is het opnieuw extra belangrijk om te werken aan je techniek.

Gravellen in Luxemburg vond ik vorig jaar erg leuk, maar ik kijk ook erg uit naar het gravellen in Zuid-Afrika en Oostenrijk in 2025. Dichterbij huis kun je ook fantastisch gravellen in de Eiffel en in Vlaanderen.

Ik heb nog heel veel plekken en landen op mijn lijstje staan waar ik graag zou willen gravellen, maar Spanje, Italië, Zweden, Portugal staan sowieso heel oog op mijn lijstje.

Bikepacken

Wat veel gravelaars graag doen is bikepacken. Bikepacken is met je fiets en lichte bepakking op fietsvakantie. Veelal zie je dat mensen dan van camping of B&B naar de volgende camping of B&B gaan. Je kunt het ook primitiever aanpakken door te gaan (wild)kamperen of juist wat luxer door te overnachten in hotels.

In Nederland kun je er ook voor kiezen om bij Vrienden op de Fiets te overnachten. Een bekende bikepacking gravelroute in Nederland is de Green Divide, welke van Hilversum naar Epe gaat. Daarnaast heb je natuurlijk ook het Pieterpad en de Kustroute, maar in het buitenland zijn er ook diverse mooie meerdaagse routes.

Uiteraard kun je ook via Komoot gemakkelijk zelf meerdaagse routes maken.